Personeelstekort in de ouderenzorg dwingt Kamer tot harde keuzes

De politieke discussie over de verpleeghuizen laait weer op. Volgens de oppositie schakelt het kabinet overhaast over op ‘thuis blijven wonen’. Staat het kabinet op het punt met de verpleeghuizen dezelfde fout te maken als eerder met de verzorgingshuizen? De oppositie in de Tweede Kamer heeft de vergelijking al getrokken.

De verzorgingshuizen werden in 2015 gesloten. Sindsdien zijn er voor zieke en kwetsbare ouderen nog twee keuzes over: thuis medische zorg ontvangen of naar het verpleeghuis. Maar het land staat aan de vooravond van een volgende fase.

De omslag is in het regeerakkoord wat omfloerst aangekondigd maar gaat alle ouderen raken. De nieuwe standaard wordt dat “collectief georganiseerde ouderenzorg niet meer vanzelfsprekend is”. Oftewel: ook de zieke ouderen die eerder nog naar een verpleeghuis zouden gaan, zullen vanaf nu steeds vaker thuis blijven wonen en daar hulp krijgen.

Nog één jaar groeien
In de Tweede Kamer maakt de oppositie bezwaar tegen de snelheid waarmee het kabinet die omslag wil doorvoeren. Verpleeghuizen mogen nog één jaar groeien in het aantal bedden, maar daarna stopt het. Terwijl het aantal ouderen wel groeit en er 22.000 mensen op de wachtlijst staan. Wel komen er meer seniorenwoningen – die nog gebouwd moeten worden.

“Dezelfde fout dreigt als in 2015. Ook toen dacht het kabinet dat de zorg wel meteen helemaal thuis kon”, aldus GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet donderdag bij het jaarlijkse grote Kamerdebat over de zorgbegroting. “Mensen met geld gaan iemand in huis halen om voor moeder te zorgen en de rest van de ouderen verpietert”, aldus PVV-Kamerlid Fleur Agema.

GroenLinks en PvdA willen dat er juist 25.000 extra bedden bij komen in de verpleeghuizen. Een rem zetten op verpleeghuizen komt volgens de twee fracties veel te vroeg omdat er grote capaciteitsproblemen zijn in de wijkverpleging. Door personeelstekorten is “zorg thuis regelen voor zieke ouderen ongelooflijk ingewikkeld”, aldus Ellemeet.

Onvermijdelijk dat omslag wordt ingezet
Tot 2025 moeten er ter overbrugging nog verpleeghuisbedden bij, is het voorstel van de oppositie. Ook oppositiepartijen PVV, SP en Denk sluiten zich aan. Er is wel een prijskaartje: het kost 360 miljoen euro.

De kans dat de oppositie de kabinetsplannen voor de ouderenzorg bij kan stellen lijkt klein. Minister Conny Helder van ouderenzorg verdedigt de snelheid waarmee het kabinet aanstuurt op langer thuis wonen voor ook de zieke ouderen.

Volgens haar is het onvermijdelijk dat die omslag wordt ingezet. De vergrijzing dwingt het kabinet om de ouderenzorg heel anders te gaan inrichten. Er zal in de toekomst sowieso minder personeel beschikbaar zijn en intensieve medische zorg kan ook thuis worden geleverd. “De uitdaging ligt wel in het bouwen van genoeg ouderenwoningen”, erkent de minister.

Extra seniorenappartementen
Alleen, ook over de snelheid waarmee die aangepaste woningen verrijzen maakt de Tweede Kamer zich zorgen. De fractie van de VVD is “uitermate kritisch” dat CDA-minister Hugo de Jonge van wonen nog geen concrete plannen heeft ingeleverd voor de 250.000 gewenste extra seniorenappartementen. Volgens minister Helder is er in november meer bekend en komen er ook betaalbare huurwoningen voor senioren met een krappe beurs.

Zowel kabinet als Tweede Kamer maken zich grote zorgen over de acute personeelstekorten in juist de thuiszorg. Eén miljard euro aan gereserveerd geld voor wijkverpleging kon in 2021 niet worden uitgegeven omdat de thuiszorgaanbieders het personeel niet hebben. Het kabinet stelde daarna de budgetten naar beneden bij.

Ouderen hoeven volgens minister Helder niet bang te zijn dat het verpleeghuis onbereikbaar wordt. “Zijn we op tijd klaar met die nieuwe woonvormen? Daar zit ook van mij een zorg. Maar we zijn heel hard bezig om echt tempo te maken. Ondertussen blijft voor ouderen die intensieve zorg nodig hebben het verpleeghuis echt bestaan.”

Financiële armslag
De Nederlandse Zorgautoriteit waarschuwde vorige week dat een “harde tweedeling” dreigt in de bredere zorg. Patiënten krijgen nu al niet altijd meer de zorg die zij nodig hebben. Wat dreigt is dat zorg vooral beschikbaar is voor mensen die de weg kennen en zelf financiële armslag hebben, aldus de Zorgautoriteit.

Bron: Trouw | Wilma Kieskamp 21 oktober 2022, 10:39